İnternette Kalbimiz Kadar Temiz, Yeni Bir Sayfa Açmak Mümkün Mü??
Hatırlamak, hatırlanmak isteriz hepimiz. Oysa hatırlamak, hatırlanmak kadar unutmaya, unutulmaya da ihtiyacımız var.
‘Şahsiyet’ dizisindeki rolüyle 47. Uluslararası Emmy Ödülleri'nde en iyi erkek oyuncu ödülünü kazanan Haluk Bilginer’in hayat verdiği Agâh Beyoğlu “Ne güzel olurdu değil mi? Yanlış bildiğimiz her şeyi unutsak ve sadece doğrular kalsa” diyordu. Her şeyi unutmak..
Günümüzde sadece bizim unutmamız yeterli olmuyor yanlış bilinenleri ya da doğru olsa da bilinmesini istemediğimiz şeyleri silmeye, yok etmeye. Bilerek veya bilmeyerek internette, özellikle sosyal ağlarda dijital izler bırakıyoruz. Ya da bilgimiz dâhilinde veya bilgimiz olmadan bir haberin çeşitli şekillerde süjesi olabiliyoruz. Bu durumda bizle ilgili bir kayda yer verilmemesini isteyerek herkes tarafından unutulmak mümkün olabilir mi? Bu sorunun cevabı “Unutulma Hakkı“ kapsamında çoğunlukla evet olmakla birlikte, unutulma hakkı da tıpkı diğer haklar gibi mutlak olmayıp yasal düzenlemelerle sınırlanmıştır.
"Unutulma hakkı", kısaca kişi ve kurumların internette kendi adlarıyla arama yapıldığında derlenen sonuçlar arasında kendileriyle ilgili bilgi, fotoğraf, belge gibi verilerin silinmesini isteme hakkıdır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında unutulma hakkına ilişkin açık bir hükme yer verilmemişse de yorum metodu ile unutulma hakkının varlığından söz etmek mümkündür.24.03.2016 tarihli ve 29677 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununda ve 04.05.2007 tarihli ve 26530 sayılı Resmî Gazetede yayınlanan 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanundaki hükümler ise unutulma hakkına ilişkin doğrudan düzenlenme niteliğinde değildir. Yargıtay ve Anayasa Mahkemesinin bazı kararlarında unutulma hakkının evrensel bir hak olduğu ve her bireyin bu hakka haiz olduğu belirtilerek, unutulma hakkına daha kapsamlı olarak yer verilmiştir.
Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 17.06.2015 tarihli ve E.2014/4-56, K.2015/1679 Sayılı kararında unutulma hakkı aşağıdaki şekilde açıklanmıştır:
"...Unutulma hakkına gelince; unutulma hakkı ve bununla ilişkili olan gerektiği ölçüde ve en kısa süreliğine kişisel verilerin depolanması veya tutulması konuları, aslında kişisel verilerin korunması hakkının çatısını oluşturmaktadır. Her iki hakkın temelinde bireyin kişisel verileri üzerinde serbestçe tasarruf edebilmesini, geçmişin engeline takılmaksızın geleceğe yönelik plan yapabilmesini, kişisel verilerin kişi aleyhine kullanılmasının engellenmesini sağlamak yatmaktadır. Unutulma hakkı ile geçmişinde kendi iradesi ile veya üçüncü kişinin neden olduğu bir olay nedeni ile kişinin geleceğinin olumsuz bir şekilde etkilenmesinin engellenmesi sağlanmaktadır. Bireyin geçmişinde yaşadığı olumsuz etkilerden kurtularak geleceğini şekillendirebilmesi bireyin yararına olduğu gibi toplumun kalitesinin gelişmişlik seviyesinin yükselmesine etkisi de tartışılmazdır.
Unutulma hakkı; üstün bir kamu yararı olmadığı sürece, dijital hafızada yer alan geçmişte yaşanılan olumsuz olayların bir süre sonra unutulmasını, başkalarının bilmesini istemediği kişisel verilerin silinmesini ve yayılmasının önlemesini isteme hakkı olarak ifade edilebilir..."
31 Temmuz 2020 tarihli ve 7253 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan,1 Ekim 2020 tarihinde yürürlüğe giren Kanunda yapılan değişiklikle, unutulma hakkına doğrudan olmasa da, dolaylı olarak yer verilmiştir. Bu düzenleme kapsamında, ‘İçeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi’ başlığı adı altında 9. Maddeye eklenen 10.Fıkra’da "İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talep etmesi durumunda hâkim tarafından, başvuranın adının bu madde kapsamındaki karara konu internet adresleri ile ilişkilendirilmemesine karar verilebilir. Kararda, Birlik tarafından hangi arama motorlarına bildirim yapılacağı gösterilir." şeklindeki düzenleme ile unutulma hakkı terimine yer verilmemişse de unutulma hakkının tanımına uygun olarak kanuna eklenmiştir.
En son konuya ilişkin olarak, kişilerin medya kuruluşlarına ait çeşitli internet sitelerinde yer alan haberlerde geçen ad ve soyadlarının ya da haberlerin 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümleri kapsamında silinmesinin talep edildiği başvurulara ilişkin olarak Kişisel Verileri Koruma Kurumu’nun 23.06.2020 tarihli ve 2020/481 sayılı kararı,17.07.2020 tarihinde kamuoyu ile paylaşılmıştır.
Kurum’a intikal eden ilgili başvurular, Kurul tarafından Unutulma Hakkı kapsamında bir bütün olarak değerlendirilmiştir. Kurul vermiş olduğu kararda Unutulma Hakkı’nın, çeşitli yargı kararları ve uluslararası kurumların görüşleri doğrultusunda literatürde “bireyin geçmişte hukuka uygun olarak yayılmış ve doğru nitelikteki bilgilerinin zamanın geçmesine bağlı olarak erişimden kaldırılmasını ya da gündeme getirilmemesini talep edebilmesi” olarak tanımlandığını ifade etmiştir.
Unutulma Hakkı çerçevesinde Kurul ilk olarak, “... Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak; kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenir.” şeklindeki Anayasa’nın 20.i maddesi uyarınca kişilere kişisel verilerinin silinmesini talep etme hakkının tanınmakta olduğunu belirtmiştir. İşbu anayasal hükmün yanında ayrıca Unutulma Hakkı’nın yasal dayanaklarına, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun 11/1(e) bendi ve Kişisel Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi veya Anonim Hale Getirilmesi Hakkında Yönetmelik’in 8’inci maddesi de gösterilmiştir.
Türk Hukuku’ndaki mevcut ilgili düzenlemelerin yanında, Kurul tarafından ayrıca Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın internet ortamında yer alan ilgisiz, geçersiz veya güncel olmayan kişisel verilere yönelik bağlantıların bireylerin talebi durumunda arama motorlarından kaldırılmasının zorunlu olduğuna hükmettiği Google-İspanya kararına ve Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü’nde (GDPR) yer alan hükümlere atıfta bulunulmuştur.
Kurul Kararında şu hususlara yer vermiştir:
• Arama motorlarından ad ve soyadı ile yapılan aramalarda kişinin kendisiyle bağlantılı sonuçlara ulaşılmamasını isteme hakkının indeksten çıkarılma talebi olarak nitelendirilmiştir.
• Arama motorları Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 3. maddesindeki tanım çerçevesinde veri sorumlusu olarak kabul edilmiştir. Ayrıca ortaya konulan faaliyetler yine aynı Kanun’un 3. maddesi kapsamında kişisel veri işleme faaliyeti olarak değerlendirilmiştir.
• Kanun’un ilgili hükümleri uyarınca kişiler söz konusu taleplerini ilk olarak arama motorlarına iletmelilerdir. Veri sorumlusu olarak kabul edilen arama motorlarının kendilerine yapılan talepleri reddetmeleri veya cevap vermemeleri halinde ise kişilerce Kurul’a şikâyette bulunulabilecektir. İlgili kişiler, Kurul’a başvuruda bulunurken aynı zamanda doğrudan yargı yoluna da başvurabilecektir.
Kurul, bu konuya ilişkin taleplerin değerlendirilmesi aşamasında kişilerin temel hak ve özgürlükleri ile kamunun söz konusu bilgiyi edinmesinden sağlayacağı menfaatler arasında bir denge testi yapılması gerektiğini vurgulamıştır. Peki, kişinin unutulma hakkının kullanılması ile kamu yararı arasındaki denge nasıl sağlanacaktır?
Bu dengenin belirlenmesinde her durumun özelinde değerlendirme yapılması gerekmekle birlikte Mahkeme İçtihatları bu dengenin belirlenmesinde yol gösterici olacaktır. Ülkemizde ve uluslararası alanda konuya ilişkin uyuşmazlıklar artmakta ve neticede çoğalan kararlarla birlikte içtihat oluşmaktadır. Aşağıda yer verilen kararlarda görüleceği üzere Türk Mahkemeleri unutulma hakkına öncelik verirken, Uluslararası Kararlara bakıldığında ise çoğu zaman bilgi alma hakkı unutulma hakkından daha üstün bir hak olarak kabul edilmektedir.
“Cinsel saldırı suçundan hüküm giymiş milli bir güreşçinin unutulma hakkını kullanarak arama motorlarından kendisi ile ilgili tüm haberlerin kaldırılması talebiyle açılan davada Mahkeme ‘Anayasa Mahkemesinin devletin bireye geçmişte yaşadıklarının başkaları tarafından öğrenmesini engelleyerek yeni bir sayfa açma olanağı verme' gerekçesiyle davanın kabulüne karar vermiştir (Antalya Korkuteli Sulh Ceza Hâkimliği 13 Ağustos 2020 tarihli ve 2020/344 sayılı kararı).”
“Bir ceza hukuku kitabında cinsel taciz mağduru davacının ismine aynen yer verilmesi üzerine, davacının yaşadığı olayın ismiyle birlikte tekrar gündeme gelmesiyle uğradığı zarar sebebiyle uğradığı zararın tazmini sebebiyle açılan davada, YHGK, ’4 yıl önce gerçekleşen bir olayın mağduru olan kişinin adının açık bir şekilde yazılarak kitapta yer alması halinde unutulma hakkının bunun sonucunda da davacının özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini’ kabul etmiştir.(Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun (YHGK) 2014/4-56 E. ile 2015/1679 K. sayılı ve 17.06.2015 tarihli kararı)”
“Almanya Yüksek Mahkemesi (Yargıtay), internette unutulma hakkıyla ilgili açılan bir davada ‘kamuoyunun bilgi alma hakkının kişisel verilerin korunması hakkından üstün olduğu’ gerekçesi ile başvuran kişinin “unutulma hakkı” talebini geri çevirmiştir. Mahkeme, hem kamuoyunun bilgi alma hakkının hem de bireylerin kişisel verilerinin korunması hakkının önemli değerler olduğunu, her davada tekrar tekrar hangi özgürlüğün daha ağır bastığına bakılması gerektiğini belirtmiş, ancak kişisel verilerin korunma hakkının önceliği olmadığını kabul ederek, arama motoru Google’ın başvuruda bulunan kişinin, hakkında çıkan haberlerin silinmesi talebini yerine getirmek zorunda olmadığına karar vermiştir.”
Siz unutsanız da arşiv unutmuyor ve dijital izlerimizi silmek her zaman mümkün olmuyor.
***
Verda Hukuk & Danışmanlık Yönetici Avukatı Filiz Tahmaz Rifaioğlu tarafından kaleme alınan bu makale, Beyaz Eşya Yan Sanayicileri Derneği BEYSAD’ın 123. Sayısında yayımlanmıştır.
https://www.beysad.org.tr/tr/e-dergi
Unutulma Hakkı
/ Yasal Uyarı
Sayın Ziyaretçimiz;
Internet sitemizde bulunan bilgiler VERDA tarafından, Türkiye Barolar Birliği'nin meslek kuralları ve yürürlükteki Avukatlık Kanunu uyarınca sadece bilgi amaçlı olarak sunulmaktadır.
Bu Internet sitesinde yer alan bilgiler, reklam veya diğer bir ticari amaca hizmet etmemektedir ve bu amaçlarla veya Türkiye Barolar Birliği'nin meslek kurallarına aykırı herhangi diğer bir amaçla kullanılamaz. Ayrıca hiçbir şekilde hukuki tavsiye veya görüş teşkil etmez veya bunların yerine geçmemektedir. Burada yer alan bilgilerden hareketle VERDA ve ziyaretçi arasında avukat-müvekkil ilişkisi doğmaz. Son olarak, burada yer alan bilgiler zaman zaman güncel olmayabilir. Hukuki bir konuda sormak istedikleriniz için irtibat bilgilerimizden bize ulaşabilirsiniz.
VERDA’nın bilgisi ve önceden yazılı onayı olmaksızın, bu siteye atıf yapılamaz veya link verilemez.
Sitemizde yer alan tüm bilgiler, bültenler, marka ve logoya ilişkin tüm fikri mülkiyet hakları VERDA’ya aittir ve VERDA’nın önceden yazılı muvafakati olmadan kopyalanamaz, çoğaltılamaz veya kullanılamaz.
Aşağıda detaylarını okuyabileceğiniz Gizlilik Politikamız kapsamında, sitemizi ziyaretiniz esnasında paylaşmış olduğunuz bilgilerin olması durumunda, söz konusu bilgiler sadece sizlerle irtibata geçmemizin gerekmesi halinde kullanılabilecektir. Bunun haricinde üçüncü kişilerle paylaşılmayacaktır.
Bu Yasal Uyarı ve Gizlilik Politikası’nda değişiklik yapma hakkımız olduğunu belirtir, olası değişikliklerin yine burada yayımlanacağının da altını çizmek isteriz.
/ Gizlilik Politikası
Sitemizi ziyaret etmeniz halinde bizimle her hangi bir kişisel veri paylaşmış olmuyorsunuz.
“İletişim” alanımızdan veya info@verdahukuk.com’a mail atılarak yapılan iş başvuruları kapsamında başvurucunun özgeçmişinde paylaşmış olduğu kişisel veriler (kimlik bilgileri, iletişim bilgileri, eğitim bilgileri gibi özgeçmişte bulunan tüm bilgiler) yalnızca iş başvurusu değerlendirmesinde işlenmektedir.
“Online Borç Ödeme” alanımızdaki uygulama üzerinden yapılan yönlendirmeyle yapılan ödemelerde, sisteme girilen kredi kartı bilgileri VERDA tarafından kaydedilmemektedir. Söz konusu alana yazılan ad, soyad ve irtibat bilgileri ise yalnızca, ödeme yapılan dosya kapsamında bilgi verilmesini gerektiren bir durum halinde, size ulaşabilmek amacıyla kaydedilmektedir.
Kişisel verileriniz, ilgili mevzuatın öngördüğü durumlarda düzenleyici denetleyici kurumlara ve resmi mercilere aktarılabilecektir.
İşlenen veriler ve bilgiler, yasal veya sözleşmesel dosyalama süresi sona erdiğinde tarafımızca uygun görülecek yöntemlerden biri ile silinecek, yok edilecek veya imha edilecektir.
Sitemizdeki çerezleri silebilir, devre dışı bırakabilir ya da engelleyebilirsiniz. Bilgisayarlarında çerez kullanımını devre dışı bırakmış ziyaretçilerimiz de internet sitesini kullanmaya devam edebilir. Ayrıca tüm ziyaretçilerimiz VERDA tarafından kendileri hakkında tutulan bilgileri görmek, değiştirmek ya da silmek için info@verdahukuk.com adresine e-posta göndererek talepte bulunabilirler. Talebin kimlik ve adres bilgilerinizi içermesi ve başvuruya kimliğinizi tevsik edici belgelerin de eklenmesi gerekmektedir.
/ COVID - 19
VERDA
COVID – 19 salgınından kaynaklanan risklere karşı aldığımız tedbirler kapsamında, ekibimizin ofiste bulunmaları gerekmedikçe çalışmalarına uzaktan devam edebilmeleri için gerekli tüm teknolojik ve lojistik altyapı devrededir ve müvekkillerimize verilen hizmetlerin herhangi bir gecikme yaşanmaksızın devam etmesi için her türlü önlem alınmıştır. Hali hazırda ofisimizde fiziksel katılımla çalışma yapılmakta olup, binamızda ve çalışma ofislerimizde detaylı dezenfeksiyon işlemi yapılmıştır. Ayrıca ortak kullanım alanları günlük olarak dezenfekte edilmekte ve ozonlama işlemi yapılmaktadır.